Loạt bài “Để cuộc sinh hoạt chi bộ có ý nghĩa thiết thực”
Sinh hoạt chuyên đề là một loại sinh hoạt chi bộ chuyên sâu về một hoặc một vài nội dung có liên quan nhau được chi bộ thực hiện ít nhất mỗi quý một lần và không thay thế cho sinh hoạt định kỳ hằng tháng. Trong cuộc sinh hoạt này, chi bộ phân công một hoặc một số đảng viên có khả năng biên tập, trình bày và am hiểu nội dung liên quan đến chuyên đề để chuẩn bị một bản đề dẫn bằng văn bản[1]. Dĩ nhiên, để sự chuẩn bị này được tốt, bí thư hoặc đồng chí cấp ủy viên có trao đổi về nội dung, mục đích, yêu cầu, phương pháp thực hiện chuyên đề với đảng viên được phân công; sau đó, chi ủy hoặc bí thư chi bộ thông qua dự thảo chuyên đề và gửi cho các đảng viên nghiên cứu để chuẩn bị ý kiến trước khi sinh hoạt.
Cấp ủy và các đảng viên phải thống nhất nhận thức rằng sinh hoạt chuyên đề là hoạt động nâng cao vai trò lãnh đạo của chi bộ, là nhằm lãnh đạo thực hiện tốt hơn các nhiệm vụ chính trị của đơn vị và công tác xây dựng Đảng của chi bộ. Sinh hoạt chuyên đề không phải để “cho biết” mà nhằm giải quyết một vấn đề cụ thể nào đó của chi bộ và đơn vị.
Theo Hướng dẫn số 12-HD/BTCTW ngày 6/7/2018 của Ban Tổ chức Trung ương về “một số vấn đề về nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ”, việc tiến hành sinh hoạt chuyên đề được thực hiện gồm các nội dung sau:
– Bí thư chi bộ nêu mục đích, yêu cầu buổi sinh hoạt chuyên đề.
– Đảng viên được phân công chuẩn bị, trình bày dự thảo chuyên đề.
– Các đảng viên phát biểu, nêu nhận thức của cá nhân đối với chuyên đề và tác dụng của chuyên đề đối với bản thân; liên hệ với chi bộ, cơ quan, đơn vị, địa phương; trao đổi, đóng góp ý kiến để hoàn thiện dự thảo chuyên đề.
– Đảng viên được phân công chuẩn bị chuyên đề tiếp thu ý kiến tham gia để hoàn thiện. Chuyên đề sau khi hoàn thiện phải gửi đảng viên trong chi bộ (chi bộ đông đảng viên có thể gửi tới tổ đảng) để nghiên cứu, học tập và báo cáo cấp ủy cấp trên trực tiếp.
Ở phần kết thúc, người chủ trì đánh giá việc chuẩn bị, chất lượng của chuyên đề; ý nghĩa, tác dụng của chuyên đề đối với chi bộ, đảng viên. Kết luận các nội dung cần tiếp thu để bổ sung, hoàn thiện dự thảo chuyên đề.
Về nội dung cụ thể, mục 2.2 của Hướng dẫn 12 nêu khá cụ thể. Tuy nhiên, đó cũng chỉ là các gợi ý, từng chi bộ theo điều kiện cụ thể của mình và gắn với các chỉ đạo của cấp trên, với các đợt tuyên truyền đậm nét có thể sinh hoạt những nội dung khác phù hợp.
Hướng dẫn 12 không yêu cầu chi bộ phải thông qua trước các chuyên đề trong năm, nhưng trên thực tế, để chủ động và cho các đảng viên được phân công có thời gian chuẩn bị, ngay từ cuộc sinh hoạt chi bộ đầu năm, chi bộ nên thảo luận và thông qua ít nhất 4 chuyên đề trong năm và phân công các đồng chí chuẩn bị đề dẫn cùng các nội dung khác.

Bên cạnh đó, từ đầu năm, cấp ủy cơ sở và đảng ủy cấp trên cơ sở tùy theo điều kiện cụ thể của mình có thể có văn bản gợi ý các chuyên đề hoặc các nhóm chuyên đề cho các chi bộ trực thuộc chuẩn bị và gợi ý cách thức tổ chức sao cho có chất lượng, hiệu quả.
Về tính khoa học và thực tiễn của một cuộc sinh hoạt chuyên đề, các chi bộ nên quan tâm một số vấn đề sau:
Thứ nhất, các chuyên đề nên gắn với những vấn đề thiết thực, cụ thể và có ý nghĩa trực tiếp đến hoạt động chuyên môn hoặc công tác xây dựng Đảng của chi bộ. Chẳng hạn, các chuyên đề ở từng loại hình chi bộ nên quan tâm tìm hiểu và tổ chức sinh hoạt:
– Đối với chi bộ trường học: Một số giải pháp đẩy mạnh công tác phát triển đảng trong giáo viên; Những giải pháp nâng cao công tác chủ nhiệm; Tìm hiểu tâm lý bạo lực trong học sinh và giải pháp ngăn ngừa bạo lực học đường; Giáo viên (trường…) học tập tấm gương tự học của Bác Hồ…
– Đối với chi bộ khu phố: Thực hiện công tác vận động nhân dân thực hiện cải tạo hẻm X; Đẩy mạnh công tác tuyên truyền trong nhân dân về phòng cháy chữa cháy; Giải pháp nâng cao chất lượng các cuộc họp tổ dân phố; Thực hiện một số giải pháp góp phần bảo đảm an ninh trật tự trên địa bàn khu phố…
– Đối với chi bộ doanh nghiệp: Giải pháp thu hút sự tham gia của người lao động đối với các sinh hoạt văn thể mỹ; Vai trò của công tác phát triển đảng viên trong doanh nghiệp; Tìm hiểu về Ngày Doanh nhân Việt Nam; Nâng cao hiệu quả nắm bắt tâm trạng của công nhân…
Thứ hai, đề dẫn nên được chuẩn bị gắn với cơ sở lý luận và thực tiễn phù hợp. Nếu xem cả chuyên đề là một đề tài khoa học thu gọn thì đề dẫn phải lý giải được tính tất yếu của chuyên đề (tức là vì sao chọn chuyên đề này), cơ sở lý luận (các quy định có liên quan) và cơ sở thực tiễn (có chỉ đạo của cấp trên, hay gắn với ngày kỷ niệm, liên quan đến nhu cầu cụ thể của chi bộ và đơn vị…) ở đâu, các gợi ý về giải pháp như thế nào…
Thí dụ, với chuyên đề “Thực hiện công tác vận động nhân dân thực hiện cải tạo hẻm X” cần giải quyết các vấn đề như: yêu cầu thiết yếu để cải tạo hẻm X, ý nghĩa cụ thể của việc cải tạo này, thực trạng của hẻm X, nhu cầu của người dân đối với việc cải tạo hẻm X, vì sao phải vận động nhân dân trong khi người dân đã có nhu cầu cải tạo, phải vận động nhân dân như thế nào, phân công cho những ai thực hiện, dự kiến thực hiện trong bao lâu…
Thứ ba, các ý kiến đóng góp nên làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn đó, đồng thời nêu ra các giải pháp cụ thể để chi bộ và đơn vị thực hiện các vấn đề do chuyên đề nêu ra. Với từng góc nhìn và vai trò cụ thể khác nhau, mỗi đảng viên nên mạnh dạn và thẳng thắn đóng góp ý kiến nhằm bổ sung cho các gợi ý trong đề dẫn được đầy đặn hơn, cụ thể hơn, hợp lý hơn, chặt chẽ hơn và có tính khả thi cao hơn.
Thí dụ, với chuyên đề “Thực hiện công tác vận động nhân dân thực hiện cải tạo hẻm X” cần tiếp tục có ý kiến theo hướng: các bước tuyên truyền, vận động cụ thể như thế nào, những trường hợp cụ thể nào cần quan tâm tuyên truyền, vận động sâu, nên phân công ai thực hiện vận động ở các trường hợp đặc biệt đó, nếu công tác vận động không có kết quả như mong muốn thì cần giải pháp nào tiếp theo…
Thứ tư, phần kết luận của người chủ trì về chuyên đề và nghị quyết được thông qua phải có giá trị giải quyết các vấn đề có liên quan đến hoạt động của chi bộ. Các dẫn dắt và gợi mở của đề dẫn là rất quan trọng, các ý kiến đóng góp cũng rất có ý nghĩa, nhưng người chủ trì cần tóm tắt lại, khái quát lại những nội dung chủ yếu sao cho những nội dung đó góp phần quan trọng vào việc giải quyết vấn đề cụ thể của chi bộ. Từ đó, nghị quyết được thông qua bao gồm những nội dung cụ thể cùng sự phân công rõ ràng để giải quyết vấn đề đã được thảo luận một cách chuyên sâu.
Như vậy, sau một cuộc sinh hoạt chuyên đề, mỗi đảng viên được cung cấp vừa kiến thức, vừa kỹ năng, vừa phương pháp trong việc hình thành nên các phần cụ thể của chuyên đề và việc giải quyết chuyên đề đó trong thực tế. Một số đảng viên khác còn được rèn luyện thêm một số kỹ năng như xây dựng kế hoạch (nếu xem đề dẫn như là một loại kế hoạch), kỹ năng trình bày thuyết phục (đề dẫn được nêu thế nào để mọi người đồng thuận), kỹ năng phân tích và phản biện (các đảng viên cần phân tích xem đề dẫn đã hợp lý và thuyết phục chưa, có cần phản biện không, nếu có thì phản biện ở những nội dung nào…). Đồng thời, các đảng viên phải độc lập suy nghĩ, tự mình tìm hiểu vấn đề, gắn lý luận với thực tiễn, phán đoán và dự báo tình hình… khi xây dựng đề dẫn hoặc có ý kiến với đề dẫn, với chuyên đề. Từ đó, nếu một cuộc sinh hoạt chuyên đề được tổ chức có chất lượng, các đảng viên tham gia sẽ được học nhiều kiến thức và kỹ năng mới, góp phần nâng mình lên cả về nhận thức lẫn hoạt động thực tiễn.
[1] Trong một số trường hợp, nếu không có điều kiện chuẩn bị bằng văn bản thì có thể phát biểu trực tiếp nhưng vẫn phải đảm bảo chất lượng.